İleri derecede varisi bulunan hastalarda, dışarıya ya da cilt altına olan kanamalar halk arasında varis patlaması olarak adlandırılır. Varis patlaması durumunda yapılması gereken varisin tedavi edilmesidir.
Varis Patlaması Nedir?
Varis patlaması ileri derecede varis sorunu olan hastalarda karşılaşılan bir durumdur. İlerlemiş varis sorunu yaşayan hastalarda sıklıkla görülen bir durum olan varis patlaması yalnızca ince kılcal damarları olan hastalarda çarpma ya da kaşıma sonrası da gözlemlenebilir.
İlerlemiş ve doğru şekilde tedavi edilmemiş varisler patlayabilir. Varis patlaması morarmadan çok ciddi kan kayıplarına kadar farklı sonuçlara neden olabilir.
Varis patlaması durumunda varisin uygun şekilde tedavi edilmesi gerekir. Bunun için varisli bacaklar muayene edilerek ısı artışı ya da kızarıklık olup olmadığı kontrol edilmelidir. Daha sonra ayakta bilateral venöz Doppler ultrason ile varisler ve bacaktaki diğer damarlar değerlendirilerek venöz harita çıkarılır. Elde edilen bilgiler ışığında yapılacak olan tedavi belirlenir ve uygulanır.
Varis Patlaması Hangi Damarlarda Olur?
Varis patlaması genellikle hastanın ayak bileği seviyesinde ve nadiren diz çevresindeki damar toplanmalarında ortaya gelir. Bu damar toplanmaları tıp dilinde variköz pake olarak adlandırılır. Kirli kanın içinde bulunduğu toplardamar, yetersizlikten dolayı kirli kanı sistemik dolaşıma gönderemez. Buna bağlı olarak özellikle ayak bileği seviyesinde zaman zaman da diz çevresindeki damarlarda basınç artar.
Diz çevresindekilerde çoğunlukla travma sonrasında meydana gelebilen varis patlamaları, ayak bileği düzeyinde travmaya bağlı olarak ya da kendiliğinden gelişebilmektedir. Bu alandaki damarlarda meydana gelen basınç dolayısıyla fışkırır tarzda kanama yaşanabilir. Bu tür durumlar genellikle hastalarda ve hasta yakınlarında tedirginliğe neden olmaktadır.
Varis Patlamasına Ne Yapılır?
Varis patlaması olduğu durumlarda atılması gereken ilk adım, temiz bir peçeteyi top haline getirmek ve kanama olan bölgeye bastırmaktır. Daha sonra da uzanmak ve mümkün olduğunca bacağı yukarı kaldırmak gerekir. Bu sayede bölgedeki basınç azaltılıp kanama durdurulabilir. Yaklaşık 5 dakika boyunca baskı yapıldıktan sonra yeni, temiz bir peçete top yapıp alana kapatılmalı, etrafı temiz bir bezle bandajlanmalıdır. Daha sonra mümkün olan en kısa sürede kalp damar cerrahına başvurulmalıdır.
Varis Ne Zaman Tehlikeli Olur?
Bacaklardaki yedek toplardamarların genişlemesi olan varis çoğu zaman estetik bir sorun gibi düşünülse de çoğunlukla riskli bir durum haline gelebilir. Akciğere temizlenmesi amacıyla gönderilecek kirli kanı içinde tutunca damar poşet gibi bir hal alacağından oluşan genişleme daha da artar, sonuçta ağrılı ve kramplı bir bacakla karşı karşıya kalınır.
Varis Hastalığı Nedir?
Bacakta derin toplardamarlar ve yüzeyel toplardamarlar bulunur. Derin toplardamarlar ve yüzeyel toplardamarlar diz arkasında ve kasık seviyesinde birleşmektedir. Kirli kanın yukarı gönderilmesini sağlamak amacıyla bunların içinde kapakçıklar bulunur. Tek taraflı valv gibi çalışmakta olup kirli kan yukarı pompalarken açılmakta olup aşağı geri inişe izin vermez ve kapanır.
Çeşitli nedenlere bağlı olarak derin toplardamarlarda pıhtı oluşması halinde kan sulandırıcı verilmekte, varis çorabı ile hasta ömür boyu izlenmektedir. Derin toplardamarlara ise varis tedavisi uygulanmamaktadır.
Yüzeysel toplardamarlarda genişleme olduğu durumlarda normalde o damara göre oluşmuş olan valvlerin iş göremez hale gelmesi söz konusu olabilir. Bu durumda kirli kan yukarı pompalanmakta ancak uzun sürelerle ayakta durma, gebelik ya da kilo artışı gibi durumlarda kirli kanın bacaklara geri dönmesi gibi durumlarla karşı karşıya kalınabilmektedir. Damar, pompalama ve kanı yukarı gönderme yeteneğini kaybetmektedir. Buna bağlı olarak yüzeyel toplardamarlar içinde özellikle bacakların alt yarısında kan birikmekte, damar duvarları gerilmektedir. Kirli kan burada biriktiğinde ayak bileklerinde renk değişiklikleri, şekil bozuklukları ve yaralar ortaya çıkabilmektedir.
Varis Belirtileri
Yüzeyel toplardamarlarda basınç artışı, damarın içinden doku arasına sıvı kaçışı ve ödem gibi farklı durumlara neden olabilir. Sonuçta ortaya çıkan ayak bileği, şişlik ya da diz altında çorap giyince iz oluşması şeklinde belirtiler ortaya çıkabilir. Sıvının miktarı arttığı durumda ciltteki gözeneklerden dışarıya sızıntı olması söz konusu olabilir. Bu durumun devam ettiği durumlarda gergin ve parlak bir cilt rengi oluşmaktadır. Varis tedavi edilmediği takdirde ciltte kırmızı bir görüntü sonraki aşamalarda sert ve koyu bir cilt rengiyle karşı karşıya kalınabilmektedir.
Varisleşen damarlar genellikle ağrıya neden olmaktadır. Bunun nedeni kirli kanın poşet gibi damarın içinde birikmekte ve damar cidarına baskı yapmaktadır. Bu durumu hissetmeyen kişiler genellikle gün içinde bacaklarını kaldırıp dinlenmekte veya varis çorabı kullanmaktadırlar. Biriken kan, sürekli olarak ayakta duran kişilerde mutlaka bir noktada ağrı yapmaktadır.
Yüzeyel toplardamarların yan dalları bir süre sonra genişlemeye başlamaktadır. Özellikle diz altı seviyesinde bulunmakta olan genişlemeler gözle görülebilmektedir. Bu damarlarda kan toplanmaya başlamakta, varisin bulunduğu alanın hemen üzerinde kesi olduğunda ciddi ölçüde kan kaybı oluşmakta ve kanama durdurmaktadır. Bazen herhangi bir kesi olmadan da buradaki damarlar cildi nekroze edebilir, kendi kendine başlayan ve durdurulması zor kanamalar yaşanabilir.
