Bacak damar tıkanıklığı olarak da adlandırılan periferik arter hastalığı, kalbi etkileyebilir. Bacaklardaki arterlerde çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan tıkanıklık, kan akışının azalmasına ya da kesilmesine yol açabilir. Bunun sonucunda kişinin kalp sağlığı olumsuz yönde etkilenebilir. Bacak damar tıkanıklığının kalp üzerindeki etkileri aşağıda sıralanmıştır:
Bacak damar tıkanıklığı olan kişilerde, koroner arterlerde tıkanıklık olması riski daha fazladır. Koroner arterler kalbe kan taşıyan damarlar olup genel bir dolaşım sorununu gösterebilen bacaklardaki damar tıkanıklığı, aynı zamanda kalbi besleyen koroner arterlerde de tıkanıklık olabileceği anlamına gelir. Bu durumun koroner arter hastalığı riskini artırıp kalp krizi olasılığını yükseltmesi mümkündür.
Hastanın bacaklarındaki damar tıkanıklığı kan akışının azalmasına ya da kesilmesine neden olduğunda, kalp yeterli oksijeni ve besini alamaz. Bu durumda iskemik kalp hastalığı olarak adlandırılan durum oluşabilir. Dokulara yeterli oksijen ve besin sağlanamaması istemi adı verilir. İskemik kalp hastalığı aynı zamanda göğüs ağrısı ve kalp krizi gibi ciddi kalp sorunları yaşanmasına neden olabilir.
Bacak damar tıkanıklığının tedavi edilmemesi ve ilerlemesi hâlinde kalp yetmezliği gelişmesi riski artar. Kalbin yeterli miktarda kan pompalayamaması kalp yetmezliği olarak adlandırılır. Bacaklardaki tıkanıklık, kalbin ekstra bir yük altında çalışmasına, buna bağlı olarak zaman içinde kalp kası zayıflayabilir ve kalp yetmezliği gelişebilir. Bu tür risklerin önlenmesi için bacak damar tıkanıklığı olan kişilerin kalp sağlığının yakından izlenmesi gerekir.
Bacak Damar Tıkanıklığı Neden Olur?
Bacaklardaki atardamaların yani arterlerin ya da toplardamarların yani venlerin daralması ya da tıkanması nedeniyle kan akışının azlaması bacak damar tıkanıklığı olarak adlandırılır. Bacak damarlarının tıkanması bacaklarda ağrıya, kramplara, yorgunluğa, ciddi enfeksiyon riskine ve çeşitli semptomlara neden olabilir. Bacak damar tıkanıklığı pek çok farklı faktöre bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Bacak damar tıkanıklığına neden olan etkenlerin başında ateroskleroz, diyabet, hipertansiyon ve sigara içmek gelir. Ateroskleroz, arterlerde plak birikmesine neden olan bir sağlık sorunudur. Arterlerin iç yüzeyinde biriken plaklar damarlarda kan akışını azaltarak damar tıkanıklığına neden olabilir. Diyabet hastalığında ise yüksek kan şekeri seviyelerine bağlı olarak damarlar ve sinirler hasar görebilir. Bunun sonucunda bacaklarda damar tıkanıklığı gelişmesi riski artar.
Aynı şekilde hipertansiyon kan basıncını artırır ve arterleri daraltarak bacak damar tıkanıklığına yol açabilir. Sigara içmek de arter duvarlarında hasar oluşturur plak birikiminin ve bacaklarda damar tıkanıklığı riskinin artmasına neden olabilir. Yaş almayla birlikte arterlerde plak birikimi ve daralma riski arttığı gibi bazı genetik etkenlere bağlı olarak bacak damar tıkanıklığı riskinin yükselmesi söz konusu olabilir.
Bacak Damar Tıkanıklığı Belirtileri Nelerdir?
Bacak damar tıkanıklığı, bacaklarda kan akışının azalmasına ya da durmasına bağlı olarak pek çok farklı belirtiye neden olabilir. Bacak damar tıkanıklığı belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
En yaygın bacak damar tıkanıklığı belirtisi, bacaklarda ağrıdır. Genellikle kasların çalışması sırasında hissedilen ağrı egzersiz ya da yürüme sırasında artabilir. Dinlenme sırasında ya da bacaklar yükseltildiğinde azalabilir.
Bacaklardaki kan akışının azalmasına bağlı olarak özellikle gece yatarken sıklıkla kramp görülür.
Bacaklardaki kan akışının azalması nedeniyle kaslarda yorgunluk ve halsizlik hissi meydana gelebilir.
Aynı zamanda bacak damar tıkanıklığına bağlı olarak ciltte bazı değişiklikler ortaya çıkabilir. Bu kapsamda ciltte pullanma, kalınlaşma ve renk değişikliği meydana gelebilir.
Bacak damar tıkanıklığına bağlı olarak bacaklardaki cilt yaralarının iyileşmesi zorlanabilir. Bunun sonucunda uzun süre iyileşmeyen yaralar ya da ülserler oluşabilir.
Bacak Damar Tıkanıklığı Nasıl Teşhis Edilir?
Bacak damar tıkanıklığı teşhisine yönelik olarak kullanılabilecek farklı yöntemler bulunmaktadır.
Fiziki Muayene
Bacak damar tıkanıklığı olduğundan şüphelenilen hastalara fiziki muayene uygulanır. Fiziki muayene sırasında doktor bacaklarda nabız kontrolü yapar, arterlerde daralma olup olmadığını bu şekilde tespit edebilir. Muayene sırasında bacaklardaki şişme, kızarıklık ve diğer belirtiler de değerlendirilir.
Anjiyografi
Bir X-ışını cihazı ya da özel bir boya kullanılarak arterlerin görüntülenmesi işlemi anjiyografi olarak adlandırılır. Anjiyografi sırasında özel bir kateter artere yerleştirilir. Daha sonra boya enjekte edilir ve arterler görüntülenir. Bu yöntem sayesinde damar tıkanıklığının yerini ve boyutunu belirlemek mümkün olabilir.
Doppler Ultrason
Sıklıkla kullanılan bir görüntüleme yöntemi olan Doppler ultrason sayesinde arterlerdeki kan akışının hızı ve yönü ölçülebilir. Böylece; bacaklardaki kan akışını ölçmek, damar tıkanıklığının yerini ve derecesini belirlemek mümkündür.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI)
MRI yöntemiyle manyetik alanların ve radyo dalgalarının kullanılması yoluyla detaylı görüntüler oluşturulabilir. Bu yöntem sayesinde bacak arterlerindeki daralmaları ve tıkanıklıkları görmeyi sağlayan ayrıntılı görüntülere ulaşılabilir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT)
Bilgisayarlı tomografi yönteminde röntgen ışınlarının kullanılması yoluyla kesitsel görüntüler oluşturulur. Bacak arterlerindeki daralmaları ve tıkanıklıkları gösteren ayrıntılı görüntüler elde etmek için bilgisayarlı tomografi yönteminden faydalanılabilir.
Bacak damar tıkanıklığı olduğundan şüphelenilen hastalara teşhis koyulabilmesi için yukarıda sıralanan yöntemlerin kullanılması söz konusu olabilir. Teşhis koymak için kullanılacak olan yöntem doktor tarafından her hasta özelinde semptomlara, sağlık geçmişine ve fiziki muayene sonuçlarına bağlı olarak belirlenir.
