Son yıllarda sıklıkla karşımıza çıkan kalp kapağı hastalıkları, kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilmesinin yanı sıra tehlikeli bir tablo oluşmasına da neden olabilir. Diğer yandan kalp kapak hastalıklarının tedavisinde erken teşhis son derece önemlidir.
Kalpte mitral, aort, pulmoner ve triküspit olmak üzere dört adet kapakçık bulunur. Bu kapaklar tek yönlü kan akımının sağlanmasına kritik bir rol üstlendikleri gibi kan dolaşımının doğru ve rahat bir şekilde ilerlemesine de yardımcı olur. Kalp kapak yapısının bozulması ve işlev yapamaz hale gelmesi kalp kapak hastalığına neden olur. Kalp kapak hastalıklarının ortaya çıkmasında yaş faktörü son derece önemli bir etken olduğundan 40 yaşından sonra düzenli olarak kalp check-up’ı yapılması önerilir.
Diğer yandan iklim değişiklikleri başta olmak üzere pek çok faktörün kalp kapak hastalarını ciddi şekilde etkilediği bilinen bir gerçektir. Kalp kapak hastaları yaz aylarının sıcağından olumsuz yönde etkilenebilir. Kalp kapak hastaları %90 oranında idrar söktürücü kullandığından, vücutlarındaki fazla suyu ve tuzu idrar yoluyla atar. Yaz aylarında çok daha fazla terledikleri ve bu yolla da su ve tuz attıkları için özellikle tuz kayıpları çok fazla olur. Buna bağlı olarak bitkinlik, halsizlik ve ritim bozukluğu yaşanabilir. Bu tür istenmeyen durumların önlenmesi için kalp kapak hastalarının kullandığı idrar söktürücü ilaçların dozu yaz aylarında yeniden düzenlenmelidir.
Ayrıca kalp kapak hastaları güneş altında alkol almamalı, az az ve sık sık yemek yemeli, beslenme programlarında ağır ve yağlı besinlere yer vermemelidir. Beslenme programlarında ağır ve yağlı yemekler yerine sebze ve meyve bulunmalıdır. Buna ek olarak günde en az iki litre su tüketmeleri önerilir.
Tüm bunların yanı sıra kalp kapak hastaları, güneşin dik geldiği ve günün en sıcak saatleri olan 11.00 – 15.00 arasında açık havada bulunmamalıdır. Bu saatler arasında spor yapmamalı ve yürüyüş için sabahın erken saatlerini ya da güneşin batmak üzere olduğu saatleri tercih etmelidir.
Kalp Kapak Hastalığı Doğuştan Olabileceği Gibi Sonradan da Oluşabilir
Kalp kapak hastalıklarının pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkması mümkündür. Kalp kapak hastalıklarının belli başlı sebepleri şu şekilde sıralanabilir:
– Doğuştan Kalp Kapak Hastalığı
Bireylerde en çok tespit edilen anormalliklerden biridir. Bu anomalilerin başında kalp kapakçığı içinde 2 aort kapakçığı olması gelir. Bu durumda bireyler zaman içinde aort darlığı ya da yetersizliği ile karşı karşıya kalabilir. Diğer bir anormallik ise diğer kapaklarda görülebilen doğumsal anomalilerdir. Doğuştan kalp hastalıkları;
- Bebek anne karnındayken kalbin normal gelişim sürecini tamamlayamaması,
- Akraba evliliği,
- Annede ya da babada doğuştan bir kalp rahatsızlığı olması,
- Bebeklik döneminde radyasyona maruz kalınması,
- Annede diyabet hastalığı olması ya da annenin diyabetik bir hastalık geçirmesi,
- Hamilelik döneminde annenin aktif ya da pasif sigara kullanımı,
- Çevresel yetersizlikler,
- Çeşitli genetik hastalıklar gibi risk faktörlerine bağlı olarak gelişebilir.
– Romatizmal Ateş
Romatizmal ateş ülkemizde görülen ciddi kapak hastalıklarının öne çıkan nedenlerindendir. Romatizmal ateş kalp kapak hastalıklarına neden olabilse de, bu durum 20 ila 30 yıl sonra hissedilebilir. Romatizmal ateş genellikle kadınlarda mitral kapak darlığına ve erkeklerde aort kapak yetersizliğine neden olabilir.
– Mitral Kapak Hastalığı
Mitral kapak alanı normalda 4 ila 6 santimetrekare olup 2,5 santimetrekarenin altında olması durumunda bazı belirtiler ortaya çıkar. Başlangıçta fiziksel harekete bağlı olarak ortaya çıkan nefes darlığı, çarpıntı ve yorgunluk gibi belirtiler hastalığın ilerlemesiyle şiddetlenir. Mitral kapak darlığında, sol kulakçıkta kan akımının yavaşlamasına bağlı olarak pıhtı oluşması ve bu pıhtının dolaşım yoluyla kol, bacak, beyin ve benzeri organların damarlarını tıkaması riski doğabilir. Genişleyen sol kulakçığa bağlı olarak ritim bozuklukları da yaşanabilir.
– Kalp Kapağı Kireçlenmesi
Kapak yaprakçıklarının kalınlaşması ve kireçlenmesi dolayısıyla kapakçıkların yeteri kadar açılmasını önleyen bu durum, genellikle yaşlılarda ortaya çıkar. Kalp kapağı kireçlenmesi bazı hastalarda ameliyat gerekliliği doğuracak düzeye gelebilir.
– Kapak Enfeksiyonu
Kapak enfeksiyonu genellikle kapak operasyonu uygulanan bireylerde karşılaşılan ciddi bir sağlık sorunudur. Ateş, halsizlik ve eklem ağrıları kapak enfeksiyonunun başlıca belirtileri arasında sayılabilir. Bu hastalığın gelişmesi riskini önlemek için diş çekimi ve çeşitli cerrahi girişimlerden önce hastaların antibiyotik alması gerekir.
– Pulmoner Kapak Hastalığı
Pulmoner kapak hastalığı genellikle doğuştan olup romatizmal nedenlerden kaynaklananı son derece nadir görülür. Kanın akciğer damarından sağ karıncığa geri kaçmasıyla oluşan pulmoner kapak hastalığı çabuk yorulma ve nefes darlığı gibi çeşitli belirtilere neden olabilir. İleri aşamalarda ise kalp yetersizliği bulguları ortaya çıkabilir. Bu belirtiler arasında ayaklarda şişme, boyun damarlarında belirginleşme ve karaciğerde büyüme sayılabilir.
– Aort Darlığı ve Yetersizliği
Genç yetişkinlerde görülme sıklığı daha fazla olan aort darlığı, romatizmal ateşe bağlı olarak da görülebilir. Hipertansiyonu olan hastaların tedavisinde antihipertansif ilaçlar kullanılır. Semptomu olmayan hastalara özel bir medikal tedavi uygulanması söz konusu değildir. Semptomlu hastalarda ise gerekli durumlarda cerrahi prosedür gündeme gelebilir.
