Yürüyüş yapmak, damar tıkanıklığını önlemeye ya da azaltmaya yardımcı olan etkili bir egzersizdir. Düzenli olarak yürüyüş yapmak; kalp sağlığını korumaya, kalp krizini ya da inme riskini azaltmaya yardımcı olur. Bunun yanı sıra kolesterol ve tansiyon düzeylerini düşürme, kardiyovasküler sistemi güçlendirme ve vücuttaki oksijen dolaşımını artırma etkilerine sahiptir. Tüm bu etkenler göz önünde bulundurulduğunda, yürüyüş yapmanın damar tıkanıklığına iyi geldiği söylenebilir.
Bununla birlikte damar tıkanıklığı olan kişilerin egzersiz sırasında dikkatli olması ve doktor onayı alması önemlidir. Çünkü kalp ve damar sağlığı rahatsızlıkları nedeniyle tedavi süreci başlamış olan kişilerin kontrolsüz bir şekilde sportif aktivitelerde bulunması, istenmeyen bazı durumlar yaşanmasına neden olabilir.
Bacak Damar Tıkanıklığı Belirtileri Nelerdir?
Aort vücuda temiz kan taşıyan ana damardır ve göbek deliği hizasına gelince ikiye ayrılır. Damarlar bu noktadan itibaren kendi taraflarındaki organları ve bacağı beslemek üzere ilerler. Aortun bu ayrımının ardından herhangi bir bölgedeki atardamarlarda ortaya çıkan darlık, bacak damar tıkanıklığı şeklinde adlandırılır.
Bacak damar tıkanıklığının belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
– Bacak damar tıkan ıklığının ilk belirtileri, yürümek ya da eforla ortaya çıkan bacak ağrısıdır.
– Pek çok hasta bu ağrıyı yanma ya da bıçak saplanması şeklinde tarif eder. Ağrı dinlenmekle gerilese de, belirli mesafenin yürünmesiyle yeniden ortaya çıkar. Bacak damar tıkanıklığı ne kadar ileri boyuttaysa, ağrı o kadar kısa mesafede hissedilmektedir.
– Hastalık ileri safhalara eriştiğinde ise dinlenme halinde de ağrı hissedilmeye başlar.
– Buna ek olarak, hastaların en sık dile getirdiği şikayetlerden biri de bacaklarda soğuma ve solukluktur. Hastalar bu nedenle, üşüyebilir ve kat kat çorap giymeyi tercih edebilir.
– Bacak damar tıkanıklığının ileri aşamalarında, beslenme bozukluğuna bağlı olarak cilt kuruluğu, çatlaklar ve kıllarda azalma görülebilir.
– Gerekli özenin gösterilmemesi hâlinde çok küçük travmalara bağlı olarak, hatta kendiliğinden yaralar açılması söz konusu olabilir.
– Tedaviye başlama noktasında geç kalınan hastalarda kangren ve çeşitli seviyelerden bacak kaybına yol açabilecek klinik durumlar meydana gelebilir.
Bacak Damar Tıkanıklığı Teşhisi Nasıl Koyulur?
Çeşitli şikayetlerle doktor başvuran hastalardan önce sağlık geçmişi hakkında bilgi alınır. Ayrıca hastanın şikayetlerine neden olabilecek diğer hastalıklar ve genetik yatkınlık değerlendirilir. Fiziki muayene sırasında nabız zayıflamasının tespit edilmesi önemli bir bulgu olarak kabul edilir. Bacak damar tıkanıklığı olan hastalarda, koldaki tansiyonla bacak tansiyonu arasındaki oranın yani ABI-anklebrakial indeksin azalması söz konusudur. Bu bulgu, ileri tetkik yapmak için en önemli kriterlerden biri olarak kabul edilir.
Renkli Doppler ultrasonografik basamak görüntüleme yöntemleri arasında yer alır. Her ne kadar kesin sonuç vermese de damarlardaki akım dinamiklerini ve sorunlarını gösterebilir. Diğer yandan alanında uzman ve deneyimli profesyoneller tarafından yapıldığında damar içindeki plakları gösterebilir.
Altın standart tanı yöntemi ise anjiyografi görüntüleme yöntemleri olarak kabul edilir. Hastalara hem BT hem MR hem klasik anjiyografi yöntemleriyle görüntüleme yapılabilir. Uygun görülen hastalarda BT ve MR anjiyografi daha az girişimsel olduğu için tercih edilebilir. Klasik anjiyografiyle tanı konulan seanslarda balon ve stent gibi yöntemlerle tedavi şansı da bulunabilir.
Bacak Damar Tıkanıklığı Tedavisi Nasıl Olur?
Bacak damar tıkanıklığı olan hastalarda tedavi yöntemi belirlenirken hastanın yaşı, hastalığın sosyal yaşama ve yürüme mesafesine etkileri, aynı zamanda damar tıkanıklığının derecesi gibi unsurlar değerlendirilir. Bu kriterlerin değerlendirilmesinin ardından hangi yöntemin uygulanacağına hasta özelinde karar verilir.
Bacak damar tıkanıklığına sebep olabilecek diğer hastalıkların kontrol altına alınması her zaman için temel önceliktir. Diğer yandan hafif vakalarda beslenmenin düzenlenmesi, yürüme egzersizleri ve sigaranın bırakılması gibi yaşam tarzı değişiklikleri gündeme gelir. Bu önemler yeterli gelmezse damar genişletici ve kan sulandırıcı ilaçların kullanılması söz konusu olabilir.
Bacak Damar Tıkanıklığı Ameliyatı
Bacak damar tıkanıklığının daha ciddi düzeyde olduğu vakalarda anjiyografi bazı tedavi yöntemleriyle cerrahi prosedürlere başvurulabilir. İki yöntem arasında uygunluk kararı verilirken hastalığın hangi damarda olduğu, ne kadarlık bir alanı etkilediği ve ne kadarlık bir darlık oluşturduğu gibi kriterlerin göz önünde bulundurulması gerekir. Diğer yandan bu iki yöntem arasındaki seçim kriterleri arasında hastanın yaşı ve altta yatan diğer hastalıklar ilk sırada gelir.
Anjiyografiyle uygulanan tedavilerde ise balon ile genişletme, stent uygulamaları ve damar duvarlarındaki plakların özel cihazlarla temizlenmesi gündeme gelebilir. Bu tedavilerden biri ya da bir kaçı hastalığın durumuna ve yerleşim yerine göre tercih edilebilir. Cerrahi prosedür kapsamında darlığın öncesinde ve sonrasında yapılan bypass ile kan akımı sağlanır.
Cerrahi tedavideki en önemli faktörlerin başında, bypass için kullanılacak damar gelir. Mümkünse hastanın bacak toplardamarının kullanılması başarı oranının artmasını sağlayan faktörlerden biridir. Bu mümkün değilse, bazı biyolojik ve sentetik yapay damarların kullanılması söz konusu olabilir.
Ameliyatın ardından genellikle kısa bir iyileşme sürecine ihtiyaç duyulur. Vücutta kesi olmadığından enfeksiyon ve yara iyileşmesi ile ilgili sorunlar gündeme gelmez. Hastalar genellikle birkaç günlük istirahatin ardından günlük yaşantılarına kaldıkları yerden devam edebilir.
